Barbele Kindt vraagt zich af: Is controle de enige weg? Is een vaccin de enige oplossing?

Na een rijk en gezegend leven werd het corona covid-19 virus en de daarmee gepaard gaande eenzaamheid hem fataal te Marke op 15 april ’ … las ik gisteren in een overlijdensbericht. Ik ken de overleden man niet. Toch raakt het lezen van deze woorden me. De impact van de gevolgen van de huidige maatregelen. Ik vraag me steeds meer af of er wel genoeg besef is van wat de strijd tegen het corona-virus tot gevolgen heeft?

Naast de economische impact wordt af en toe ook wel eens iets gezegd over het belang van het sociale, emotionele en mentale. Er komt al eens een psycholoog langs in het nieuws die wat tips geeft om deze dagen door te komen.  Maar dé hoofdbrok van de media blijft corona. Het nieuws en de kranten worden voor meer dan 90% ingevuld en ingenomen door Corona. Alle aandacht gaat naar corona. Die cijfers zeggen me intussen niet veel meer. Wat zeggen ze? Hoe moeten we ze interpreteren? Het zijn loze cijfers geworden.

Ik stel me vragen bij andere cijfers. Cijfers die nu nog niet getoond worden.

Of nog niet gekend zijn omdat de aandacht daar nu niet naartoe gaat.

Omdat dat nu (nog) geen prioriteit is.

Achter de gevels, ‘in het kot’ ontstaat intussen een epidemie (wellicht een nog grotere pandemie) aan ‘slachtoffers van de toekomst’. Cijfers over burn-out, depressies, stress, vereenzaming, zelfdoding, angst, onzekerheid, familiaal geweld. Ik denk dat we deze cijfers niet eens willen kennen. Welke maatregelen gaan hiervoor nodig zijn?

De aanpak van deze crisis kan je dus niet meten met het aantal geredde levens. Want aan de andere kant stapelen de ‘ont-redderde’ levens zich op… We mogen dat niet over het hoofd zien.

Er wordt met een paardenbril naar het virus gekeken. En het doel, de strijd tegen corona, lijkt de middelen te ‘heiligen’, te verrechtvaardigen. In mijn gevoel wordt de totaliteit veel te veel over het hoofd gezien.

De totaliteit. Dat wordt wel eens vaker over het hoofd gezien. Zeker in de medische wereld. We hebben vandaag ongelooflijk veel experten en specialisten die heel veel weten. En maar goed ook. We hebben ze absoluut nodig. Maar we dienen blijven zien en beseffen dat specialisten zeer veel weten over heel weinig.

En als dat ‘heel weinig’ niet meer geplaatst, gekaderd en gezien wordt in het geheel, dreigt dat ‘geheel’ hier een heel hoge prijs voor te betalen.

Hiermee minimaliseer ik het virus niet. Mijn schrijven komt ook niet uit een eigen pijn. Want persoonlijk heb ik niet echt last van de maatregelen, integendeel zelfs. Ik geniet heel erg van de ‘quarantaine’. Maar als ik kijk naar de totaliteit en naar de toekomst dan zie ik een onevenwicht. De aanpak van en focus op één crisis, creëert tientallen nieuwe kleine, grote en nog grotere crisissen. Intussen faciliteert en versnelt het ook heel wat crisissen die er sowieso zaten aan te komen. Op economisch, politiek, financieel én gezondheidsvlak. En hoe gaan we die exponentiële stijging in snelheid opvangen? Die curves gaan heel snel de hoogte (of de dieperik?) in.

Alles is gericht op controle krijgen over het virus. Dit terwijl we de controle over zoveel andere dingen intussen aan het verliezen zijn en waar we voorlopig liefst onze oogkleppen voor opzetten. Zelfs de ‘controle’ over het virus lijkt er helemaal niet te zijn. Want de maatregelen die voor die controle zorgen zijn gewoonweg niet haalbaar op lange termijn. Hier bovenop blijken zelfs de testen helemaal niet betrouwbaar. Het doormaken van de ziekte blijkt geen garantie te geven op immuniteit. Controle van het virus lijkt me heel veraf. Denken in functie van corona, corona-denken, lijkt me niet de weg…

Dus stel ik me de vraag of het wel de bedoeling is hier controle over te krijgen? Zou controle de enige weg zijn?  Zou een vaccin de enige oplossing zijn? Ligt ons lot, onze toekomst helemaal in handen van de wetenschap? Ik geloof van niet. Ik geloof in meerdere en andere mogelijkheden…. Ik geloof niet dat de oplossing ligt in onze klassieke manier van denken.

In plaats van te vechten tegen het virus, dienen we het te overstijgen.

Van vechten naar accepteren.

Van angst naar vertrouwen.

Van controle naar loslaten.

Van reageren naar antwoorden.

Dit zijn de groei-curves  die ik al zoveel heb mogen zien en begeleiden bij zoveel mensen. Zowel als docente, als therapeut, als coach, als compagnon de route, als vriendin, als collega, als partner, als zus, als dochter, als mama, als schrijfster, als spreekster, als trainster, als mezelf.

Vanuit acceptatie controle loslaten in vertrouwen en van hieruit LEVEN en groei weer toelaten.

Herlees deze zin maar een aantal keer en laat de inhoud tot je doordringen.

Ik denk dat dit zowat de samenvatting is van zoveel ongelooflijk sterke groei en verandering waar ik van dichtbij getuige mocht zijn. Ik kan dus echt niet geloven dat controle, angst en vechten de oplossing zijn in deze crisis. Acceptatie, vertrouwen, loslaten en antwoorden (ipv reageren) zijn dat wel volgens mij. En ja, het zijn zeer ‘zwevende’, maar toch ook zeer concrete begrippen. Ik krijg in een blog wellicht niet uitgelegd wat deze termen echt betekenen en hoe je hiertoe komt. Dat is ook niet het doel van dit schrijven. Je komt niet tot acceptatie, vertrouwen, loslaten en antwoorden door een bepaald stappenplan te volgen. Acceptatie, vertrouwen, loslaten en antwoorden zijn veeleer een gevolg, een resultaat van controle loslaten, stoppen met vechten, stoppen met reageren en de angst overstijgen.

Controle loslaten.

Ik hoor het me tijdens seminaries vaak zeggen: ‘controle = je leven niet toelaten’. Mensen vragen me dan vaak om dat nog eens te herhalen. Ze nemen er dan een stylo bij en schrijven op ‘controle = je leven niet toelaten’.

Zou het kunnen dat we met deze extreme vorm van controle heel veel leven niet meer toelaten? Zowel bij de stervenden als bij de levenden? Houden we met de controle niet net het leven tegen? Ook het zo intense leven die in het sterven vervat zit?

Kan je je LEVEN voorstellen op minimum 1,5 meter afstand van elkaar met biepers die afgaan als je te dicht komt? Kan je je LEVEN voorstellen met apps die je laten weten dat je mogelijks met een besmette persoon in contact bent gekomen?  Kan je je LEVEN voorstellen als je als onverantwoord, misschien zelfs als misdadig, aanzien wordt als je te dicht bij iemand komt? Afstand, biepers, apps, … bevestigen en versterken de  angst, controle, reactie en het vechten.

Kan je je als 65-plusser of kwetsbaar persoon LEVEN in quarantaine voor onbepaalde duur voorstellen?

Zijn we bereid om voor lange tijd ons leven maar half te leven? Kunnen en willen we ons hierbij neerleggen?

Angst overstijgen

Waar komt controledrang uit voort? Uit angst. In dit geval uit angst voor de dood. Zou ook hier mogelijks een oplossing kunnen liggen? Zou het overstijgen van de angst voor de dood ook een deel van de oplossing kunnen zijn? De dood weer als onderdeel van het leven leren zien en zelfs omarmen? Uiteraard moeten we het niet zoeken. Uiteraard dienen we ouderen en kwetsbaren te beschermen.  Maar in welke mate en ten koste waarvan? Ik hoor net dat een 91 jarige vrouw uit een woonzorgcentrum ontsnapte omdat de eenzaamheid haar te zwaar valt. Ze vonden haar vijf kilometer verder terug op een kerkhof, dicht bij de plek waar ooit het graf van haar overleden zoontje zich bevond. Hoe in-triest is dat? Waar ligt de grens? En kunnen en mogen de kwetsbare mensen hier ook nog zelf iets in beslissen? Willen we onze naasten op deze manier laten sterven? Helemaal alleen. Willen en kunnen wij op deze manier afscheid nemen? Afscheid nemen is niet iets wat je achteraf herdoet of inhaalt. Afscheid, nabijheid, aanwezig zijn, ….het is zo cruciaal en geen ipad of verpleegster die dit kan vervangen. Met alle goeie wil van de wereld niet. Want ja, uiteraard zie, erken en apprecieer ik enorm het werk die zorgverleners vandaag verstrekken. Op vele vlakken. Maar de mensen die elkaar echt nodig hebben mogen elkaar niet zien. Het kan en mag niet. Ik kan echt niet geloven dat dit de standaard manier van afscheid nemen moet zijn en worden. Nu niet en in de toekomst niet. Daar kan ik me niet bij neerleggen. En daar zou ik me ook niet bij neerleggen mocht het dicht bij mij realiteit zijn. Doodgaan in eenzaamheid. Hoeveel mensen moeten hier door? En dan heb ik het zowel over de mensen die sterven als de mensen die achterlaten.

Om de controle los te laten en de angst te overstijgen komen we tot de sleutel(voor)waarde… acceptatie. Als we de dood terug kunnen accepteren, kunnen we leven weer toelaten. Leven en dood zijn met elkaar verbonden. Als we die verbinding uit elkaar halen, kunnen beiden niet meer vol-waardig bestaan. Zowel de dood als het leven niet…

Als de dood geen onderdeel meer mag zijn van het leven, doden we dan ook niet het leven?

Met acceptatie bedoel ik ook helemaal iets anders dan berusten. Met acceptatie bedoel ik onder andere stoppen met vechten. Acceptatie en vechten gaan niet samen. Acceptatie kan pas volgen als we stoppen met vechten.

Stoppen met vechten

‘Samen tegen corona’. Hoe mooi en sterk de intenties achter deze woorden en projecten ook mogen zijn … ik kan me er niet mee verbinden. Zoals ik me ook nog nooit heb kunnen verbinden met ‘vechten tegen kanker’, ‘samen tegen pesten’, … Corona, kanker, pesten, …. krijgen de focus en de aandacht en worden hierdoor ook sterker. Wanneer je ‘tegen’ iets bent, zit je in een vechtmodus. En wanneer je vecht tegen iets, handel je vanuit re-actie. Je reageert op iets wat je niet wilt en maakt het daardoor juist sterker en levendig. Meer dan eens heb ik leerkrachten horen zeggen dat er net meer gepest werd in periodes van acties tegen pesten. Hoe mooi en waardevol de intenties van deze acties en projecten ook mogen zijn, de naam van de actie ont-kracht al enorm veel. Vechten tegen corona maakt corona sterker.

Echte groei, echte genezing, echte ontwikkeling komt pas als je stopt met vechten en in verbinding gaat. In verbinding gaan met (de waarom van ) corona. In verbinding gaan met (de waarom van ) kanker. In verbinding gaan met (de waarom van) pesten. Ik weet hoe delicaat dit kan klinken. Ik hoop dat je enigszins begrijpt wat ik bedoel.

Van reageren naar antwoorden

Mochten we kunnen evolueren van ‘samen tegen corona’ naar ‘samen vóór ieders gezondheid’ en hier ook naar handelen zou er volgens mij terug heel veel (leven) mogelijk worden. Met ‘samen vóór ieders gezondheid’ kan ik me wel verbinden. Het dekt een heel andere lading en verwoordt wat we willen. Verwoorden van en handelen naar wat je wel wilt in plaats van wat je niet meer wilt werkt nu eenmaal veel sterker. De impact van taal en woorden is trouwens ook onderbouwd én wetenschappelijk bewezen. Woorden hebben een enorm scheppende kracht. Ik duik hier straks ook weer helemaal in ter voorbereiding van de  route mind  (gaat jaarlijks door in mei). Een route waarin we ons eens goed be-denken en beperkende overtuigingen transformeren in ondersteunende. De inhoud zal net nu nog zoveel relevanter en waarde-voller zijn.

Als we de controle loslaten, de angst overstijgen en stoppen met vechten kunnen we evolueren van reageren naar antwoorden. Van reactie naar antwoord. Een antwoord is gericht op wat we wel willen, waar we naartoe willen in plaats van te vechten tegen iets wat we niet willen. Samen tegen corona is een reactie. Samen voor ieders gezondheid is een antwoord. Er komt een moment – en dat moment is er eigenlijk al – dat de virologen, dat de wetenschap niet langer het antwoord heeft. Dan is het aan de maatschappij, aan ieder van ons om ver-antwoord-elijkheid te nemen. Ver-antwoord-elijkheid benoem ik vaak als het ‘vermogen om te antwoorden’. Ik wens elk van jullie dat ver-mogen toe. En hopelijk MOGEN we dat vermogen ook gebruiken. Hopelijk krijgen we de toestemming om  onze ver-ANTWOORD-elijkheid te nemen en te geven…

Klaar om van onze wapens instrumenten te maken?

Méér over Barbele Kindt en Compagnon de Route vind je in de CHANGERS-Gids.