Jan Kriekels: Eva plukte de appel waardoor zij gestraft werd. Nou, eigenlijk moeten wij wachten totdat die appel valt.

1 Fantasie

Fantasie is eigenlijk een ongelooflijk iets waar wij sneller door de tijd en ruimte mee kunnen gaan dan de werkelijkheid. We kunnen ermee terug in de tijd, we kunnen verder in de tijd. Dat is een teletijdmachine in ons hoofd. Ons hele leven lang lopen wij een fantasie na en de vraag is, waar komt die fantasie vandaan. Waar komt het verstand of de kennis eigenlijk vandaan? Waar komt ons voorstellingsvermogen vandaan? Dieren hebben dat niet. Waar komt de techniek vandaan en waarom hebben wij die gebruikt? Wat zit daarachter? Daar zit energie achter en waar komt energie dan vandaan? En hoe hebben we dat leren beheersen? Dat ben ik gaan onderzoeken. Vroeger als kind las ik ‘Waren de goden kosmonauten?’. Later ben ik in meer dan honderd landen geweest. Ik heb alle piramides op de wereld bezocht. Erop geslapen, geprobeerd me bewust te worden van hoe die mensen leefden, naar hun technologieën gekeken. Hoe overleefden zij? Hoe gaven zij de kennis door?

Mijn vader is het bedrijf begonnen als installateur. Hij had een atelier en daar mocht je meehelpen, ik vond dat echt fijn. Lassen, buizen verven en die gingen we dan mee wegbrengen. Mijn eerste klimaat-testkamer was de garage. Ik was toen al bezig met meting van drukverliezen, de afgiftes, het testen van verschillende prototypes. Da ’s vanaf mijn vijfde al begonnen. En dat was mijn liefde. Dus ik ben eigenlijk vóór kinderarbeid (zegt hij grijnzend, TR). Vader is nog altijd de beste opleider. Maar ik nam niet alles aan, want ik wou niet naar het maken van die dingen bewegen. Ik wou de filosofie in, de sociologie, de antropologie. Dat heb ik ook gestudeerd, waardoor ik toch een grote complementariteit heb ontwikkeld in die familie die eigenlijk producten maakt. Maar iets spiritueels zoals een fantasie is ook een product en niet alleen technologie en vorm.

2 Creative economy

Je hebt twee typen mensen in de sociologie of in de sociale biologie van de mens, die eigenlijk genetisch verankerd zijn. Er is degene die met zijn omgeving bezig is en elke dag terug naar zijn holletje loopt en je hebt de trekker. De trekker is een ander soort dan degene die beheert. De economen zijn beheerders. Die trachten zuinig met alles te zijn, zodat ze zo lang mogelijk op één plaats kunnen blijven. Daarnaast heb je de trekker, de creatieve, die wil dus niet leven in die maatschappij, die verveelt zich dood. Die is zelfstandig, neemt alle beslissingen zelf en gaat zoeken naar andere voedingsbronnen. Als je die twee samenbrengt, die lusten elkaar niet. Maar in tijden van crisis, als de groep moet bewegen, als er moet geïnnoveerd worden, dan hebben we die creatievelingen nodig. Die durven veel meer. De bevruchting tussen die twee is de creative economy.

Het is een universele overlevingsfilosofie die gaat over vijf archetypische persoonlijkheden. Dat model heb ik ontwikkeld door het inhoudelijke van die culturen en beschavingen te bekijken. Want een cultuur is zoals een organisme, dat is een overlevering van twaalf miljard jaar oud. Door verschillen in de omgeving hebben mensen dat anders ingevuld, maar hoe verschillend ook, ergens is het toch steeds een coherent geheel in verband met wat de mens nodig heeft om te kunnen functioneren.

Wij moeten een parlement bouwen voor onze archetypen. We steken daar de groene engineers in die verantwoordelijk zijn voor de circle of life, die zorgen dat de balans met de natuur blijft. We hebben een tweede archetypische groep die zorgt dat de dingen die we maken zó goed vormgegeven worden, dat we er altijd naar willen kijken, want dan zijn ze duurzaam. De derde beuk gaan onze toekomstdenkers zijn. Die gaan denken over waar de maatschappij over twintig jaar gaat uitmonden. Die willen de toekomst veilig stellen. Dan zijn er de mensen die vooral bezig zijn met de zielen van de mensen. Sociale ingenieurs, die mensen achter één idee kunnen krijgen. Dat zijn de politiekers. En dan heb je nog de spirituelen, die proberen de mensen van hun zonden te zuiveren. Mensen denken allemaal aan “ik”, aan wat zit erin voor mij. Die hebzucht, dat niet durven delen, die angst … Die spirituelen zeggen ons: “Have no fear, we moeten alleen de brug naar de toekomst bouwen, dát is ons levenswerk.”

3 Natuur

In de natuur leer je alles aanvaarden zoals het komt. Mensen die dichter bij de natuur leven, denken anders over het leven. Ze weten toch dat er zoveel variabelen zijn in de toekomst die ze niet kunnen beheersen, waardoor ze eigenlijk minder angst hebben. Ze geven zich over zoals een dier. Ik heb nog nooit zebra ’s gezien die, als een leeuw afkomt, beginnen te schieten op die leeuw. Die laten zich pakken, da ’s gewoon deel van het leven. Wij gaan de natuur moeten binnenlaten. Dat wil dus zeggen dat je ieder stukje grond voor de helft terug aan de natuur moet geven. En dan moet je de biotoop bezig laten zoals de biotoop dat wil.

4 Zuivere toekomst

Alles wat Jaga maakt is gemaakt voor zuivere energiesystemen. Wat zijn zuivere energiesystemen? Dat zijn systemen die eigenlijk niets van de natuur nemen en geen schadelijk afval afgeven. Die oogsten iets wat al beschikbaar is. Kijk, in de Bijbel staat: – niet dat ik katholiek ben, ik ben atheïst, maar het is toch een zekere volkswijsheid die erin staat – Eva plukte de appel waardoor zij gestraft werd. Nou, eigenlijk moeten wij wachten totdat die appel valt. Dat is gewoon de energie nemen die aanwezig is, de latente energie. En dat is de Green Force. Het werkt met het afval van de zon en de aarde en die mag je gebruiken en omzetten naar een ander niveau. Wij maken met Jaga producten die ten opzichte van andere merken vloerverwarming of radiateurs meer dan tweehonderdvijftig keer materiaalefficiëntie hebben. Wij nemen veel minder van de planeet. En áls we iets nemen, dan kunnen we het nog terug geven, want die dingen zijn allemaal ombouwbaar. Dat is het Cradle to Cradle idee (afval is voedsel, red.) dat we hanteren. Jaga ontwikkelt technologieën die op het Groene Vuur (zie 7) verder kunnen.

5 China

In China is nu interesse in Moby, de oxygen bubble die we ontwikkelden (zie foto). Ze willen een soort van pretpark waar mensen kunnen ontspannen en gezonde lucht kunnen inademen. We hebben er op een universiteit een zelfvoorzienend huis gebouwd. Op die universiteit zitten 40.000 studenten die allemaal met energie en duurzaamheid bezig zijn. Op zich is dat een geweldige ontwikkeling maar of het iets verandert? De echte beslissingen daar worden genomen door de elite. Dat zijn de mensen die al drieduizend jaar de touwtjes in handen hebben. Ik weet niet of je wel eens in China geweest bent, daar zie je op de 34e verdieping gewoon geen hand meer voor de ogen door de smog; dan leef je in een wolk, een zwarte. En alle producten die wij als westerlingen dragen of kopen, komen allemaal uit dat China. Velen denken: Da ’s economisch, da ’s goedkoop. Laten we vandaag het voordeel pakken en de mensen die die producten maken, kunnen oprotten. Maar dat zou je niet hebben met mensen die correct en eerlijk zijn en geloven in incarnatie en willen zorgen dat hun kinderen goed verder komen.

6 Burning Man

Burning Man is een transformatiefestival in de woestijn van Nevada. Daar neem je afscheid van het nu en ga je in het morgen leven. Wij zijn er met zestig mensen van Jaga naartoe gegaan. Ik wilde dat we samen iets zouden opbouwen. Dat er een cultuur in ons bedrijf zou ontstaan. We hebben daar Uchronia gebouwd, een brug naar de toekomst, gemaakt van 150.000 meter hout. Dat bouwen duurde een paar dagen en daarna hebben we dat in vuur en vlam gezet. Het vuur staat voor transformatie en dat is wat het ook met ons gedaan heeft.

We hebben daar als groep eigenlijk een dorp gevormd. Dát is wat een bedrijf moet zijn, een dorp, een creative community, waarin de vijf archetypen zijn verzameld. Uchronia staat voor een duurzame maatschappij. En de symboliek van de brand is een afscheid van de maatschappij die met zuilen werkt. Uchronia symboliseert de eenheid van de wereld, de verbondenheid van de zielen, het is de nieuwe totem in de creatieve economie waar de mens volgens de vijf archetypen gaat leven en samenwerkt voor het welzijn van de samenleving. Die archetypen heb je ook in jou. Het ene is wat sterker aanwezig dan het andere, maar ze zijn er allemaal. Als je die allemaal in je leven aan bod laat komen, dan kun je uiteindelijk je leven op een heel creatieve manier leven.

7 Groene Vuur

Wij mensen hebben het vuur gestolen van de goden op Mount Olympos met de hulp van Prometheus. Het vuur heeft de mens heel veel gebracht: het gaf warmte, het jaagde de dieren weg, maakte het vlees beter eetbaar. Maar het vuur heeft ook een zwarte kant gecreëerd. Het heeft de industriële revolutie teweeggebracht. Wij gebruiken een enorm groot vuur waarmee wij de aarde opbranden. Alles wat energie verbruikt, laat ook heel wat afval(stoffen) na. Maar wij hebben dat allemaal bedekt met technologie zodat we dat vuur, die verbrandingsuitstoot, niet meer zien, waardoor we denken dat we zuiver leven. We leven in een soort kooi en de motor, de vuile motor, zetten we ergens anders. En het is eigenlijk aan de mensen die dat weten om te zeggen dat die motor niet zuiver is en niet duurzaam is.

Het Groene Vuur is het symbool voor het terugbrengen van het vuur naar de Mount Olympos. Dat betekent dat we moeten stoppen met branden. Daarvoor wil ik in een groot Europees project een zonnewagen bouwen. Die gaat op zonne-energie het Olympische vuur dat zogezegd gestolen is van de Mount Olympos, terug gaan brengen. En we willen terug komen met het Groene Vuur, de Greenforce.

Voor dit project ben ik bezig met de Vlaamse regering. Ik heb een projectplan ingediend om met alle ondernemingen de zonnewagens te bouwen. Omdat je dan in een open innovatiemodel alle technologieën die bestaan, kunt samenbrengen. We moeten gewoon die stap richting Greenforce zetten. En niemand doet dat. Alle instituten houden de mensen daar waar ze zijn. Greenforce is ook de scout van Jaga. Dat is het meest idealistische aspect. Dan proberen wij jouw woning zero energy uit te voeren en produceren we zero carbon. Dat is nu nog niet echt realiseerbaar, maar dat komt eraan.

8 Open innovatie

Open innovatie is het moeilijkste. Daar wordt nog steeds gestolen. Zelfs de overheid steelt je ideeën. Ik heb aan een open innovatiemodel meegedaan waar alle opbrengst door de overheid in een spin-off terechtkwam. Omdat ze daar ‘profit’ in zien en ‘profit’ is eigenlijk iets wat je in een virtuele wereld kunt steken. Da ’s geld. Wij hebben de illusie dat boven de aarde nog een tweede aarde bestaat waar we reserves kunnen in opslaan. Maar da ’s niet mogelijk. Die hele financiële wereld is maar een geloofssysteem. Dat digitale cijfers je veilig kunnen stellen, da ’s even belachelijk als een godsdienst. En die gaat er ook aan, deze financiële godsdienst. Met één pennenstreek kan de overheid morgen zeggen: er is 1000% inflatie. En dat gaat ook gebeuren. Alles wat wij verzameld hebben, wordt nu toch afgenomen. Daar ben ik 100% van overtuigd.

Open innovatie kan niet binnen het geldsysteem. Daar moet je mensen met een echt hart voor hebben die achter het doel kunnen staan. Die geloven dat met die zonnewagen er technologieën ontwikkeld worden waarvan de hele maatschappij moet profiteren, niet alleen zij.

9 De groep

De wereld is een soort dierentuin. Ik beschouw elk mens als een apart dier. En als je iedere keer zegt, dat is zó’n dier, die heeft zó’n karakter, dan is het eenvoudig om dat pluralisme of dat samenleven, die co-existentie te aanvaarden. Op het moment dat je je dat realiseert, is er nergens een probleem meer, noch in de relatie, noch in het werk of god weet waar. Dan ís het gewoon. Met die dierentuin, met die groep, probeer je dan een overlevingsmodel te bouwen. Terwijl een industrieel er juist iets monotoons van probeert te maken. Dat is helemaal fout, je moet cultuur maken in je bedrijf, verscheidenheid binnenlaten. Je moet ingenieurs binnenlaten, ecologen binnenlaten, je moet designers binnenlaten, je moet artiesten binnenlaten, mensen met een enorme fantasie binnenlaten, je moet muzikanten binnenlaten, je moet er een dorp van maken. Die maken die producten vanzelf, dat zit allemaal in hen. Een bedrijf is een cultuur, dat is niet een zakelijk iets. De grootste fout die de maatschappij maakt, is door bedrijven te gaan bekijken als zakelijke dingen. Dat is een heel materialistische visie van de werkelijkheid. Maar het zijn juist levende mensen, die dingen willen maken die goed zijn. En die een stukje van de oogst bij hen thuis willen consumeren.

10 Eigen energieveld

Mijn job is problemen oplossen. Iedereen gooit continue problemen naar mij die ik moet oplossen. Hoe werkt mijn geest? Die gaat nooit dingen classificeren en dan eruit halen. Alles wat je weet is altijd latent aanwezig. Alle mensen die je kent, hebben een eigen manier om naar de dingen te kijken en helpen jou ook om iets ruimer te bekijken. Want jouw kijk wordt mede bepaald door hun kijk. Hoe meer mensen je kent, hoe meer visies je hebt, hoe meer ontdekking. En die visies probeer ik gelijktijdig toe te passen waardoor je in één keer vijftig oplossingen hebt. Als je de meeste mensen vraagt: “Deel dit door vier” (hij pakt een half A4tje en een pen, TR), dan maken ze een kruis in het midden. Maar er zijn zestien mogelijkheden en bijna niemand denkt aan die andere vijftien mogelijkheden. De oplossing is álle mogelijkheden bedenken en dat zo snel mogelijk. Dus daar moet je andere mensen voor gebruiken of je beroepen op ervaringen met andere mensen of andere culturen. Zo kun je een visionair model maken.

Ik wil het liefst technologieën en filosofieën ontwikkelen die eigenlijk zó correct zijn, zó duurzaam, dat ze altijd blijven leven, dat de mens er altijd iets aan heeft. Ik wil iets brengen naar de mensen. Als je mij vijfhonderd jaar terug in de tijd zou plaatsen, was ik een ontdekkingsreiziger geweest. Een ontdekkingsreiziger, wat doet die? Die gaat iets halen en brengt dat naar de bevolking. En daar zit voor mij het genot in. En dat is er niet uit te krijgen, dat is familiegebonden denk ik. Aan mijn moeders zijde zijn het allemaal filosofen en boekenschrijvers. Dat zijn de mensen van de emotie en de rede. Aan vaders kant zijn het mensen van de harde arbeid. Dus ben ik altijd aan het werken en met de rede bezig, dat is genetisch. En als je dan je eigen kinderen maakt, dan zeg je, hoe kan dat nu zo hetzelfde zijn. Want ik heb mijn kinderen ook niet zelf grootgebracht, die zijn door hun moeders grootgebracht omdat ik altijd aan het rondzwerven was. Dus sommige facetten die in je zitten, worden uitgelicht in je kinderen. Dat vind ik prachtig. Dat is een manier van overleven van de soort. Dat is een cultuur die in jou zit ingebed, een oerreflex. Dat moet je volgen. Je moet niet proberen een ander mens te zijn of een andere boom.

11 Daredevils

Wij willen met Jaga een love brand maken: als je die dingen aanschaft, dat je dan voelt dat je het correcte hebt gedaan. Jaga’s logo, die cirkel, staat voor (hij pakt een blaadje en tekent het logo) de baarmoeder en de bevruchting. De hermafrodiet, dat wil zeggen continue innovatie, continue verbeteringen. En het staat ook een beetje voor rebellie, want als je niet rebelleert, gebeurt er niets.

Dit leven denk ik is zoals een zeiltocht. Je kijkt naar de wind en je zegt: we kunnen gemakkelijk die kant op zeilen. Dat is zoals economen denken. Maar uiteindelijk kom je dan ergens op de rotsen terecht. En we moeten daar niet zijn. We moeten niet eeuwig consumeren en alles verpulveren tot afval. De zeeën en de lucht bevuilen en alle grondstoffen weghalen. De aarde zo africhten dat ze alleen voor de mens beschikbaar is en alle dieren eruit gooien. Alleen in kooitjes houden. Die krachten, daar vecht ik elke dag tegen. Meer is het toch niet. Ik probeer een redder te zijn. Ik ben een daredevil.

Wij denken niet meer in levensbomen. Wij denken materialistisch, een huisje hebben, comfort hebben, reisjes kunnen maken. Dat heeft niks met de werkelijkheid te maken. Dat heeft met genot te maken. Als je zegt, ik ben verantwoordelijk voor de levensboom, die 150.000 jaar evolutie, dan wil je die voortzetten. Dan denk je organisch. Dan moet je de moeder, de natuur, beschermen, dat is je plicht. Daarom is onze slogan, we should be dare devils. We zouden ridders moeten zijn. Dat is wat de industriëlen terug moeten worden, ridders. Die tochten ondernemen en heel veel risico ’s nemen, zelfs met het risico om er hun eigen leven bij te verliezen, om zo de maatschappij te verbeteren.